ILOCANO ADDA CADI MAPUCPUCAWYO A BENDISION TI DIOS? Tiempo: Isut’ maysa a banag a diyo pulos mapasubli. Cumaribuso cadi ken di-matengngel ti biagyo? Itan ti tiempo a maammoenyo a mabalin a mapucpucawyo iti maysa a naisangsangayan a sagut ti Dios. Agbibiagtayo iti lubong a nasedsed iti tiempo. Naipagarup a ti teknolohia aramidenna a nalaclaca ti panagbiagtayo ken parnuayenna ti ad-adu a macapainana a tiempo. Gumatang dagiti tattao cadagiti pugon-a-microwave, para-balay a computer ken makina a pagluganan nga agparaspas iti ruot tapno macagun-odda ti ad-adu a pannacatengngel iti tiempo. Calpasanna, masapul nga agtrabahoda iti labes ti oras tapno mabayadanda dagiti gargaret a pagurnong-tiempo. Agapuratayo a mapan agtrabaho, agapuratayo a mangan, agapuratayo a makitungtong tapno macaapuratayo a mapan agbuya iti ipabuya dagiti annactayo. Satayto sumaniwet a mapan iti clab-ti-salun-at nga agarcisio iti bisecleta a di-umal-alis. Iti ngudo ti lawas adu dagiti tattao nga agapura a maki-servisio iti capilya wenno makimisa iti simbaan, sadanto agapura manen nga agawid tapno macainanada iti sumagmamano nga oras iti sangoanan ti television, a macaited cadacuada iti macauma ken alusaisen a ricna. Ti terapista (mamagbaga) iti callaysa ken familia H. Norman Wright nagsurat iti nasuroc nga 60 a libro iti familia ken dadduma a mayannatop a bambanag. Inawaganna ti pagbanagan ti napalalot’ panagapura a biagtayo iti “apurado-a-sakit.” Maysa daytoy a sungbat a mangirugi a mangpaandar iti relo ti unegtayo iti naparpardas…ken naparpardas…ken naparpardas. Cas iti aniaman a sakit, dagiti nasinnunuo a simtoma (pagilasinan) ipasimudaagda ti caadda iti sakit. No maipapan iti “apurado-a-sakit,” dagiti simtoma isu ti sakit ti puso, nangato a pigsat’dara, wenno bimmaba a sistema imyuna a mangparnuay cadagiti impecsion ken canser. Dagitoy a casasaad tumaudda no addatay latta iti casasaad a mabanbannog, nabulso wenno cancanayon a panagap-apura. Uray pay ti sakit ti ulo, ken ulser, agtaudda iti “apurado-a-sakit.” (Simplify Your Life, 1998, p. 39). Ti pagbanagan iti cancanayon a panagdardaras, iti mabiit wenno mabayag [a tiempo], dagiti aldaw, lawas ken bulan agbalinda a casla layap dagiti ar-aramid nga awanan-panggep wenno ricnat’ macaileppas. Adu dagiti tattao a nalipatandan no sapay a casta unay ti panagapurada ket dida ammon ti sumardeng ken pumanaw. Ti di-matengngel a panagapura a cumamat samayenna ti salun-at, cappia ti nakem ken pannakilangentayo. Casla ditay pulos macaileppas iti aniaman a banag. Ti naurnos a pagtaripatoan cadagiti ubbing naipagarup a macaited cadagiti babbai iti ad-adu a tiempo a manggun-od cadagiti macapnec a carera. Ngem, adu dagiti inna a macaricnat’ basol maipapan ti panangpanawda cadagiti annacda ken ti dida pannangted cadacuada iti “adda-calidadna” a tiempo gapu ta napacsuyandan. Saan a malisian dagiti ubbing ti panangiduron ti tiempo cadacuada. Dagiti babbarito ken babbalasitang apuraenda a panawan ti kina-ubingda gapu cadagiti bambanag a mangiduron cadacuada iti nadaras a panagdackel. Nacaad-adu dagiti ubbing, agraman dagiti babbarito ken babbalasitang, ti mangiparang cadagiti pagilasinan iti pannacaperdit’ ricna ken nakem a maigapu iti panagbannog ken panagmamayo ti bagi ken ti panunotda. Amin dagitoy nga ar-aramid ken tigtignay nangparnuayda cadi iti nasaysayaat a biagyo ken ti familiayo? Wenno cascayla cadagiti adu a tattao a mangapura iti bagida a maaddaan ti nangato a pigsat’dara, panagcapuy, aglusdoy a ricna ken espiritual-a-kinacawaw? Nalabit tiemponan ti sumagmamano a minuto a panangusig no casano ti panangipaayyo iti tiempoyo. Ti Nalipatan a Bendision Casano ti casansan ti panagtarigagayyo a maadaan ti ad-adu a tiempo para cadagiti napangruna a bambanag, cas iti familia ken panagpanunot iti nauneg? Adu dagiti libro a macaibaga cadacayo no casanot’ panangurnosyo iti biagyo, ngem adu cadagitoy nga ubbog ti di-macaited iti napangruna a paset ti panangtaripato iti tiempo. Adu dagiti sasao maipanggep ti panangipaskil cadagiti Sangapulo a Bilin cadagiti escuelaan ken patpatacder iti Estados Unidos. Manmano ti mangsupiat maibusor iti panangtungpal cadagiti pannursuro a mangiparit iti pammapatay ken panagtacaw. Iti panangsalimetmet cadagitoy a linlinteg ti Dios sitatalged a macaited iti bendision ti tunggal maysa [a tao]. Ngem gapu iti panagsisinnupiat nganngani nalipatan iti maysa a bilin. Ad-adda manen ti panangaramid daytoy iti biblical a pannursuro iti Maicapat a Bilin a napigpigsa ti kinasamayna: “Laglagipem ti Aldaw a Panaginana…” Casla a no daytoy a bilin ti calacaan a barengbarengen wenno awan a pulos ti panangicaso dagiti tattao. Ti Pannacasapul Iti Panaginana Ipalawag ti Maicapat a Bilin: “Laglagipem a ngilinen ti Aldaw a Panaginana ket pagbalinem a nasantoan. Agtrabahoca iti innem nga aldaw ket aramidem amin a trabahom, ngem iti maicapito nga aldaw isu ti Aldaw a Panaginana a maipaay iti APO a Diosmo…” (Exodo 20:8-10). Ti panaginana iti bagi, nakem ken espiritu casapulan ti tao. Ti di-panangicaso cadagitoy isu ti panagmula iti sennaay, sakit, panagtutoglep ken panagcapuy. Arapaapenyo man iti aldaw a maipamaysa iti inana ken cararag – awan dagiti macasinga nga ayab, awan ti panagpinta iti balay, awan ti panagparaspas iti ruot ti paraangan. Arapaapenyo iti aldaw nga adda umanay wenno nasursuroc a tiempo iti pannakilangenyo iti familiayo ket awan ti panagapura cadagiti aramid ken awan dagiti macasemsem a pannakipagkita cadagiti cacadua iti arinunos ti lawas. Uray dagiti pabuya ti telebisyon a nacaro ti laawna ken nasingrat a buybuya a macapalusdoy iti nakem ken bagitayo. Arapaapenyo iti aldaw a maripcanyo dagiti macatitileng nga uni, dagiti kinarungsot ti casasaad iti aglawlaw, ti panagcaribuso nga agpartuat iti cuarta – ket mapadasanyo iti cappia. Cuna ni Jesus, “Umaycayo Caniac, dacayo amin a nabannog nga agtartrabaho ken agaw-awit iti nadagsen, ket paginanaencayo” (Mateo 11:28). Saan a nabayag, intuloyna a kinuna, “Agsipud ta ti Anac ti Tao isu ti Apo ti Aldaw a Panaginana” (12:8). Ti Aldaw a Panaginana isut’ panangsagrap iti inana ti bagi ken nakem ken panangpabaro iti pannakilangentayo iti Dios ken ti Anacna. Cadagiti dadduma mabalin a naricut a panunoten ti espiritual a panaginana a maipamaysa iti panangammiris iti pannacasapulda iti Dios ken ti panangpanunotda maipapan no ania ti napangruna iti biag. No dadduma nalaclaca ti mangpunno iti tunggal siririing a canitotayo cadagiti carera, balay, cotse wenno ragragsac ngem iti panangasicaso iti bucod a casasaadtayo. Nalaclaca, a, agingga naisagmactayon iti nadadael a pannakicadua, narba a ricna ken cawaw a nakem wenno espiritu. Aldaw A Panagpabaro Ti Aldaw a Panaginana saan nga aldaw a nairanta iti kinasadut. Imbaga ti Dios cadagiti Israelita nga iti Aldaw a Panaginana “dicay agtrabaho ngem aguummongcayo nga agdaydayaw” (Levitico 23:30. Isut’ tiempo para, cadagiti dadduma a bambanag, pannakitaripnong cadagiti dadduma a Cristiano a mangdaydayaw iti Dios. Macasakit-nakem ta iti managapura a gimong uray ti servisio iti iglesia masansan nga agbalin a banag a panglacaan imbes ta napangruna a paset ti biag. Ti dadduma nga iglesia iwarwaragawagda dagiti servisiot’ panagcararag iti radyo tapno macatugaw dagiti tattao iti uneg ti cotseda ket nacacawes ken nacasaganada a mapan agay-ayam ken dadduma pay nga ar-aramid. Apaman a mangngegda ti maudi nga “amen,” agdardarasdan a mapan iti sumaruno nga aramidenda. Babaen ti profeta Isaias, impalagip ti Dios iti Israel iti casisigud a panggep ti Aldaw a Panaginana: “No ibilangyo a nasagradoan ti Aldaw a Panaginana, ket diyo biroken ti bucodyo a pagimbagan iti dayta nga aldaw; no ipategyo ti nasantoan nga aldawco ket padayawanyo babaen ti diyo panagbiahe, panagtrabaho, wenno panagsasaritayo iti awan capapay-anna iti dayta nga aldaw, magun-odyonto ti rag-o a patauden ti panagserbiyo Caniac” (Isaias 58:13-14; nainayon ti panangigunamgunam). Ti Aldaw a Panaginana iti Biblia saan a maipanggep iti ritual a pagrebbengan a makiraman iti maysa-nga-oras-cada-lawas a panagcararag. Isut’ aldaw a maipaay iti panangpabaro iti pannakilangentayo iti Dios agpada iti bucbucod ken taripnong a panagdaydayaw. Napangruna nga itarusan a saan a tinabas ti Dios iti Aldaw a Panaginana a cas aldaw a pacaigawidan. Ti Aldaw a Panaginana isu ti tiempo a pangpabaro iti bagi, nakem ken espiritu. Cuna ti Namarsua a bigbigentayo daytoy nga aldaw cas iti inrantana a pacaipaayanna – pagragsacan! Adda nagsaludsod ken ni Jesus maipanggep iti panangagasna iti tao iti Aldaw a Panaginana. Insungbatna: “Cas pangarigan, iti Aldaw a Panaginana, ti carnero ti maysa cadacayo matnag iti abut, dina aya alaen ken aonen? Napatpateg nga adayo ti tao ngem ti carnero! Isut gapuna nga ipalubos ti Linteg ti panagaramid iti naimbag iti Aldaw a Panaginana” (Mateo 12:11-12). Macatulongtayo a mangpabaro iti biag ti sabali a tao babaen ti panangsarungcar cadagiti masakit ken dagiti lallacay ken babbaket iti Aldaw a Panaginana. Ti pannangted iti tiempotayo cadagiti sabali iccatenna ti panunottayo cadagiti bucod a parparicuttayo ket mangted iti inana cadagiti nariribuc a nacnakemtayo. Dagiti cacasta nga ar-aramid pagtignayenda ti wagas ti biag ti Dios (Stgo 1:27). Ti panangsalimetmet iti Aldaw a Panaginana isaganana ti nakemtayo iti sumaruno a lawas. No addaantayo ti nainanaan a nakem ken bagi, ken ti napabaro a pannakilangentayo iti Dios ken ni Cristo, napapigsatayon a mangiladawan ken Cristo cadagiti sumarsaruno nga innem nga aldaw. Ti Linawas A Plano Sumagmamano a tawenen ti naglabas adda dagiti nalaing a manarawidwid-tiempo a nangipadur-as iti pannacatarawidwid ti tunggal oras iti inaldaw-aldaw tapno mapaadu ti kinasaldet. Ngem ti pannacaaramat daytoy nga estilo ti pannarawidwid ti nangdagdag ti pannacadadael-ricna dagiti tattao Ti gagangay a pamay-an iti pannarawidwid-tiempo isu ti panangurnos cadagiti paspaset ti tiempo nga agpaay iti naisangayan a panggep. Daytoy a wagas aramatenna ti lawas a cas gagangay a pangtarawidwid iti trabaho Ti lawas isut’ pangsucog nga inaramat ti Dios idi imbagana iti sangcataoan: “Agtrabahoca iti innem nga aldaw, ngem iti maicapito nga aldaw isu ti Aldaw a Panaginana a maipaay iti APO a Diosmo. Iti dayta nga aldaw, dica agtrabaho…” (Exodo 20:9-10). Babaen ti panangplanotayo iti tiempo a mayannatop iti linawas a tabas, matengngeltayo dagiti alipugpog ket marugiantayo a pasimbengen dagiti ar-aramidtayo. Cabaelantayo nga urnosen ti tiempotayo nga agtrabaho iti entero a lawas, panaglalanglang ti familia a mangan, panagarcisio, panagcuditcudit iti uneg ti balay, panangadal iti Biblia ken panagay-ayam. Ti linawas a panangibatang cadagiti ar-aramid itdenna cadatayo iti calat a mangiringpas. Dagiti biblical nga aldaw mangrugida ken agngudoda iti ilelennec ti init, isu nga, uray casano ti caribuso ti lawas, ti calat ti ilelennec ti init iti Viernes – a panangrugi ti Aldaw a Panaginana – yur-urayna ti cari ti pannacapabaro ti bagi, nakem ken espiritutayo. No sumangbayen ti Aldaw a Panaginana, tiemponan a lipatentayo dagiti paricut ti trabaho ken ti panagbayadan ti salda. Tiemponan a ricpan dagiti macariribuc iti ruar. Idi naparsua ti Aldaw a Panaginana ti Dios “binendisionanna ti maicapito nga aldaw, ket inlasinna a naisangsangayan nga aldaw gapu ta iti dayta nga aldaw, lineppasna ti panagparsuana ket nagsardeng a nagparsua” (Genesis 2:3). Inlasin ti Dios ti maicapito nga aldaw a nasantoan a tiempo. Insawang ni Jesus, “Naaramid ti Aldaw a Panaginana para iti pagimbagan ti tao; saan a naaramid ti tao nga agpaay iti Aldaw a Panaginana” (Marcos 2:27). Naparsua ti Aldaw a Panaginana a bendision a nagtaud iti Dios para ti isuamin a sangcataoan. Panagsagana Para Iti Aldaw a Panaginana Winawayaan ti Dios ti ugma nga Israel iti pannacaadipenna idiay Ehipto.
Bayat ti panagdaliasat dagiti Israelita nga agturong iti Bantay Sinai,
a pangtedan ti Dios cadacuada cadagiti Sangapulo a Bilin, dagiti caputotan
dagiti 12 nga annac ni Jacob awan ti canenda idiay let-ang. Babaen ken
Moises imbaga ti Dios cadacuada nga iccanna ida iti milagroso a casapulanda
iti inaldaw. Inawagan dagiti Israelita dayta mabalin a canen ken macaited
pigsa a banag a masaracanda tunggal bigat iti manna. Nagsao ngarud ti Dios a kinunana: “Inton-ano ti panagsardengyo a mangsukir cadagiti bilinco ken lintegco? Laglagipenyo a Siac nga APO ti nangted iti Aldaw a Panaginana. Isut gapuna nga iti maicanem nga aldaw, iccancayo iti canenyo nga umanay iti dua nga aldaw” (Exodo 16:28-29). Isursuro ti Dios ditoy iti napangruna a capanunotan ti panagsagana para iti Aldaw a Panaginana. Nalaca ti panagcaribusoyo nga agmalmalem sacbay ti Aldaw a Panaginana ngem aglusdoycayon apaman a lumnec ti init. Malisiantayo daytoy no nasapsapa nga irugitayo iti pisical ken mental a panagsagana. Irugiyo a masapa iti panangaramidyo a naisangsangayan iti Aldaw a Panaginana. Iti rabii ti Aldaw a Panaginana isut naindaclan a tiempo a panaglalanglang ti familia a mangan cadagiti caay-ayoda a luto a linaon dagiti napipintas a pingpinggan. Daytoy ti naan-anay nga ocasyon iti panangawisyo ti maysa a balo wenno familia a makiranud iti canenyo iti Aldaw a Panaginana. Parnuayenyo a nalaing dagiti napili nga ay-ayam iti Biblia ken dadduma pay a panagay-ayam dagiti ubbing tapno matulongan ida a macasursuro iti ad-adu maipapan iti Namarsua cadacuada. Napangruna met ti panangisaganatayo iti bagitayo ken ricnatayo iti Aldaw a Panaginana. No sumangpetcayon nga aggapu iti trabahoyo iti ungto ti lawas, ilasinyo iti bassit a tiempoyo iti panagcararag. Kiddawenyo iti Dios a bang-arannacayo cadagiti dadagsenyo ken tulongannacayo a macapadas iti nasantoan a tiempo a pinarsuana para iti pannacapabarotayo. Ti Aldaw a Panaginana Cas Pangilagip Mainayon pay cadagiti practical a bendision iti panangsalimetmet iti Aldaw a Panaginana, ti panangisuro ti Dios cadatayo cadagiti napangruna a lecsion babaen ti panangsalimetmetayo cas nasantoan a tiempo iti maicapito nga aldaw. Ti entero a Maicapat a Bilin mabasa a castoy: “Laglagipem a ngilinen ti Aldaw a Panaginana ket pagbalinem a nasantoan. Agtrabahoca iti innem nga aldaw, ngem iti maicapito nga aldaw isu ti Aldaw a Panaginana a maipaay iti APO a Diosmo. Iti dayta nga aldaw, dica agtrabaho, sica wenno dagiti annacmo wenno dagiti tagabum wenno dagiti animalmo wenno dagiti ganggannaet nga agnaed iti sacupmo. Innem nga aldaw a Siac nga APO inaramidco ti langit, daga, dagiti baybay agraman dagiti amin a linaonda, ngem naginanaac iti maicapito nga aldaw. Isut gapuna a Siac nga APO binendisionac ti Aldaw a Panaginana ket intuyangco nga aldaw a nasantoan” (Exodo 20:8-11). Agtacder ti Aldaw a Panaginana cas linawas a sacsi iti Dios cas Namarsua. Adda dadduma nga agsaludsod: Ngem saan cadi a ti Aldaw a Panaginana naited laeng cadagiti Judio? Ipalawag ti Maicapat a Bilin nga inaramid ti Dios a nasantoan iti Aldaw a Panaginana idi punganay ti panamarsua, sacbay nga adda naggiddiatan ti Isaraelita ken gentil. Saan a tinunton ni Jesus a naaramid ti Aldaw a Panaginana para laeng dagiti Judio, ngem ketdi inaramid ti Dios para iti “tao.” Idi indir-i ni Jesus ti bagina nga isu iti Apo ti Aldaw a Panaginana, impakitana a ti Aldaw a Panaginana isut aldaw a panangimatang iti ar-aramiden ti Dios babaen ti Anacna. Timmallicud ti sangcataoan iti Namarsua kencuana. Nagbanaganna iti basol – ti panangsalungasing cadagiti linteg ti Dios ken ti panangiwacsi iti pagayatanna – a mangpataud iti ipapatay. Ti pannacasubbot laeng iti namnama ti sangcataoan. Ti pannubbot isut panangwayawaya ti Dios cadatayo iti panangadipen ti basol ken patay. Idinto ta datayo a tattao ditay maisalacan ti bagbagitayo iti ipapatay, imbaon ti Dios ti Anacna a matay para cadatayo, ibaclayna a mismo ti pannusa cadagiti basbasoltayo ket aramidenna a mabalin iti agnanayon a biag. Ti Aldaw a Panaginana agtacder a cas panglaglagipan iti pannubbot nga ar-aramiden ti Dios babaen ken Jesus, ti Apo ti Aldaw a Panaginana. Mapucpucawyo cadi daytoy naisangsangayan a parabur ti Dios? Nacaribuso unay cadi ti biagyo ket awan tiempoyo a mangpadas iti espiritual a pannakipaginana ken ni Cristo? Imbes ta sedsedenyo ti tunggal aldaw cadagiti macapacapsut nga ar-aramid, itan ti tiempoa rugianyo ti agragsac iti aldaw nga inlasin ti Dios para cadacayo nga aginana ken mangpabaro iti pannakilangenyo Kencuana. Tiemponan a rugianyo ti mangramrambac iti Aldaw a Panaginana. Impatarus ni: Pedro A. Fabroa (From: “Are You Missing Out On A Blessing From God?”, by Gary Petty, The Good News, Nov-Dec 2000) |